Mieszkańcy Lublina i Województwa Lubelskiego! Rodacy!

W tym roku obchodzimy 231. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja ? wielkiego dzieła Sejmu Czteroletniego lat 1788-1792. Reformy Sejmu Wielkiego  miały przerwać pasmo klęsk   i niepowodzeń, jakie nawiedzały Rzeczpospolitą w XVIII wieku. Sąsiednie mocarstwa: Rosja, Austria i Prusy wykorzystywały wewnętrzną słabość Polski, prywatę magnaterii i wypaczoną zasadę liberum veto, doprowadzając do pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. Przed Sejmem Czteroletnim armia Rzeczypospolitej była nieliczna i w żadnym stopniu nie przypominała zwycięskiej armii polsko-litewskiej, jaką znaliśmy z pól bitewnych Kircholmu, Kłuszyna, Chocimia i Wiednia. Rzeczypospolitej potrzebny był akt prawny, który niezwłocznie uzdrowiłby ustrój państwa. Opracowaniem dokumentu zajęli się wybitni reformatorzy, tacy jak Hugo Kołłątaj, Ignacy Potocki, Stanisław Małachowski, Adam Stanisław Krasiński, Stanisław Kostka Potocki, korzystający ze wsparcia króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Wykorzystując sprzyjającą sytuację międzynarodową, Sejm Walny po burzliwych obradach uchwalił Konstytucję, będącą fundamentem niezbędnych reform w Rzeczypospolitej. Ustawa zasadnicza Rzeczypospolitej  Obojga  Narodów,  przyjęta   3  Maja  1791  roku  na  Zamku  Królewskim   w Warszawie przewidywała m.in.:  wprowadzenie  monarchii  dziedzicznej,  utworzenie  silnej i nowoczesnej armii, częściowe zrównanie praw osobistych szlachty i mieszczaństwa, opiekę państwa nad chłopami, znosiła liberum veto, tworzyła nowoczesny rząd ? Straż Praw.

Nasza  Ustawa  Rządowa  budziła  podziw  i  uznanie  nie   tylko   w   Europie   zachodniej, lecz również w Stanach Zjednoczonych, które 2 lata wcześniej stały się wzorem dla narodów miłujących wolność, przyjmując pierwszą Konstytucję w dziejach Świata. Konstytucja Rzeczypospolitej Obojga Narodów stała się przykładem dla innych konstytucji europejskich. W odróżnieniu od przyjętej we wrześniu 1791 r. Konstytucji francuskiej, Ustawa Rządowa 3 Maja została przyjęta w sposób bezkrwawy.

 

Niestety, jak okazało się kilka lat później, Konstytucja 3 Maja została przyjęta zbyt późno. Zamiast stać się fundamentem reform Rzeczypospolitej, Konstytucja okazała się być ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny. Już 4 lata po jej uchwaleniu Rzeczpospolita Obojga Narodów    przestała    istnieć.    Drapieżni    sąsiedzi    Rzeczypospolitej    dokonali    drugiego i trzeciego rozbioru Polski. Rzeczpospolita upadła w wyniku postępującego rozkładu państwa oraz zdrady części szlachty i magnaterii, zabiegającej jedynie o własną pomyślność. Dlatego nie zapominajmy, że zawsze istnieje interes ogólnonarodowy, który trzeba przedkładać nad własne ambicje polityczne czy ekonomiczne. Konfederacja targowicka, która doprowadziła, do obalenia Konstytucji 3 Maja jest dobitnym przykładem przedkładania partykularnych interesów nad dobro wspólne. Wyciągajmy wnioski z tej lekcji historii. Niech dobro Ojczyzny będzie dla nas wartością nadrzędną, tak jak było dla twórców i zwolenników Konstytucji 3 Maja.

Rocznica uchwalenia najważniejszego aktu prawnego w historii Rzeczypospolitej przypada na bardzo trudny czas. Po pandemii nadeszła  agresja  hybrydowa  na  granicy  polsko-białoruskiej. 24 lutego 2022 r. reformująca i wzmacniająca swoją państwowość Ukraina została barbarzyńsko napadnięta przez Rosję, która nie wyrzekła się wojny jako narzędzia politycznego.     Wydarzenia     za     naszą     wschodnią      granicą      przypominają      nam, że nie ma wolności danej raz na zawsze. Wobec  tego każdy z nas powinien przyczyniać się    do wzmacniania państwa polskiego. W XVIII wieku w pojęcie narodu wpisywała się jedynie szlachta, a dziś my wszyscy dzierżymy odpowiedzialność za naszą Ojczyznę.

Rosyjska agresja zmusiła miliony ludzi, przede wszystkim kobiet i dzieci, do ucieczki przed piekłem  wojny.  Polska,  a  w  tym  szczególnie  województwo  lubelskie,  stało  się  ostoją   dla uchodźców z Ukrainy. Nie ma żadnych wątpliwości, że w chwili próby, mieszkańcy naszego regionu stanęli na wysokości zadania. W obliczu tragedii wojny, społeczność Lubelszczyzny okazała Ukraińcom dobroć, ofiarność i gościnność, za co w imieniu Komitetu Honorowego Obchodów Święta Narodowego Trzeciego Maja w Województwie Lubelskim, serdecznie dziękuję! Ofiarność Polaków została dostrzeżona i wyakcentowana przez światową opinię publiczną. Jesteśmy przekonani, że postawa naszego Narodu walnie przyczyni się do zbudowania nowych, braterskich relacji polsko-ukraińskich.

W przededniu Święta Narodowego Trzeciego Maja apelujemy do wszystkich mieszkańców województwa  lubelskiego,  do wszystkich  grup  społecznych,  zawodowych  i  politycznych,  o liczny udział w uroczystych obchodach Święta 3 Maja. Wspominając uchwalenie Konstytucji 1791    roku,    z    radością    i    dumą    przyjmijmy    to    wielkie    dziedzictwo,    któremu   na imię Polska. Zatroszczmy się o odświętny wygląd naszych miast, miasteczek i wsi. Niech flagi    w    narodowych    barwach    załopoczą     nad budynkami     urzędów     państwowych  i samorządowych, nad instytucjami i przedsiębiorstwami, nad szkołami i każdym polskim domem.  Niech  3  maja  2022  roku,  w każdym  z  nas   mocniej  zabije  serce   z   miłości     do Ojczyzny. Świętujmy w poczuciu dumy z pięknych kart naszej przeszłości, odpowiedzialności za teraźniejszość i troski o przyszłość naszego Państwa.

W imieniu Komitetu Honorowego

Przewodniczący Lech Sprawka

Wojewoda Lubelski

Lublin, maj 2022 roku