20 lipca 1944 r. w lesie Kryńszczak k. Łukowa rozegrana została akcja partyzancka, powszechnie znana jako Bitwa pod Gręzówką. 79 lat temu w potyczce z niemieckimi wojskami, wycofującymi się z frontu, poległo 25. żołnierzy Armii Krajowej z Jaty w tym kilku mieszkańców Gminy Trzebieszów.
W niedzielę, 23 lipca w Łukowie odbyły się obchody rocznicy tego wydarzenia w którym uczestniczyły władze Gminy Trzebieszów: Wójt Mirosław Szekalis i Z-ca Wójta Sławomir Smolak, oraz reprezentanci Rady Gminy i Sołectwa Zembry.
Jak co roku w Mszy św. udział wzięły poczty sztandarowe:
- sztandar replika sztandaru bojowego I Batalionu 35 Pułku Piechoty Armii Krajowej z Jaty;
- sztandar Światowy Związek Żołnierzy Armii Krajowej Koło Łuków (ŚZŻAK);
- sztandar Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Koło Trzebieszów.
Uczestniczyła także rodzina śp. ppłk. Polikarp Paducha pseud. Jar oraz uczestnicy rajdu rowerowego z Siedlec pod komendą Honorowego Obywatela Gminy Trzebieszów Konstantego Strusa. .
O godzinie 10.30 w parafii pw. Brata Alberta w Łukowie była sprawowana Msza św. w intencji żołnierzy Armii Krajowej poległych pod Gręzówką, podczas wykonywania zadań bojowych w ramach akcji „Burza”.
Następnie na cmentarzu św. Rocha przedstawiciele Gminy Trzebieszów wraz z Honorowym Obywatelem Gminy Trzebieszów Konstantym Strusem złożyli kwiaty na płycie grobowca – pomnika żołnierzy AK i w lesie Kryńszczak przed pomnikiem 25. żołnierzy AK poległych 20 lipca 1944 roku.
20 lipca 1944r. w lesie Kryńszczak, na trasie Łuków – Siedlce (DK 63), miała miejsce partyzancka akcja. Wydzielony oddział, w sile 64. żołnierzy Armii Krajowej (AK), z obozu partyzanckiego w Jacie, podczas wykonywania zadań bojowych w ramach akcji “Burza”, przeprowadził atak na wycofujące się z frontu wojska niemieckie. Na polu bitwy poległo 25. bardzo młodych żołnierzy AK, w tym sanitariuszka Jadwiga Szulc – Holnicka ps. „Wisia”.
Mogiły ich znajdują się na cmentarzach w Łukowie, Trzebieszowie, Radoryżu Kościelnym i Staninie.
Polegli na polu chwały:
ppor. Tadeusz Dębowski „Wiktor”, lat 24,
kpr. z cenz. Jadwiga Szulc- Holnicka „Wisia”, lat 22,
kpr. z cenz. Antoni Chudek „Bogdan”, lat 22,
kpr. Antoni Duryś „Mały”, lat 22,
kpr. z cenz. Kazimierz Dziamara „Skrót”, lat 23,
kpr. Marian Górka „Cwaniak”, lat 23,
st. strz. Mieczysław Izdebski, lat 21,
kpr. Franciszek Jaskólski „Pociej”, lat 23,
kpr. Lucjan Kania ”Wiarus”, lat 23,
kpr. Tadeusz Kania „Hubert”, lat 24,
st. strz. Jerzy Karwowski „Lis”, lat 21,
kpr. pchor. Jerzy Kizeweter „Grabulka”, lat 22,
kpr. pchor. Wojciech Kuć „Lord”, lat 22,
plut. pchor. Andrzej Kuszell „Żbik II”, lat 23,
kpr. pchor. Stanisław Madej „Seter”, lat 22,
st. strz. Władysław Matyjasek „Las”, lat 22,
plut. Piotr Mitura „Jeż”, lat 24,
kpr. pchor. Marian Niedbalski „Kmicic”, lat 22,
st. strz. Jan Rybak „Twardy”, lat 22,
plut. pchor. Mieczysław Siezieniewski „Grom”, lat 22,
kpr. pchor. Eugeniusz Skupe „Hrabia”, lat 22,
kpr. pchor. Jan Sułkowski „Przybysz”, lat 22,
kpr. Ryszard Tomasik „Żbik I”, lat 23,
kpr. pchor. Henryk Tubelewicz „Socha”, lat 22,
kpr. NN „Tolek”, lat 22.
W łukowskiej świątyni parafii Św. Brata Alberta (wcześniej w kaplicy), od lipca 1999 r. znajduje się tablica memoratywna upamiętniająca 25-ciu poległych w Bitwie pod Gręzówką. Tablica ta, pierwotnie umieszczona 9 września 1984 r., na pomniku w lesie Kryńszczak, została skradziona w nocy z 20 na 21 kwietnia 1994 r.. Sprawców ktoś prawdopodobnie spłoszył, gdyż tablicę ważącą 70 kg porzucili w lesie, nieopodal pomnika. Wydarzenia te skłoniły fundatorów tablicy do przeniesienia jej w bezpieczne miejsce, zaś na pomniku została zamontowana replika.
W br. dzięki porozumieniu zawartemu przez ŚZŻAK Łuków i proboszcza łukowskiej parafii, na ścianie kościoła umiejscowione zostały: replika sztandaru bojowego oddziału partyzanckiego I batalionu 35. Pułku Piechoty Armii Krajowej z Jaty oraz urna z ziemią z pola Bitwy pod Gręzówką.
Fot. Podlasie24.pl, Robert Wysokiński & Sławomir Smolak
N podstawie tekstu: https://lukow.podlasie24.pl/region/pamieci-tych-ktorzy-byli-wierni-bogu-i-ojczyznie-obchody-rocznicy-bitwy-pod-grezowka-20230724190352